Tổng quan về bệnh loạn khuẩn đường ruột

Loạn khuẩn đường ruột, cũng được gọi là rối loạn vi khuẩn đường ruột, là một tình trạng khi các vi khuẩn bình thường trong ruột bị phá vỡ hoặc suy giảm, dẫn đến sự mất cân bằng trong hệ sinh thái vi khuẩn đường ruột. Điều này có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, bao gồm sử dụng kháng sinh, ăn uống không cân bằng, stress, hoặc các bệnh lý đường ruột khác. Loạn khuẩn đường ruột có thể gây ra các triệu chứng như tiêu chảy, đau bụng, khó tiêu, và ảnh hưởng đến sức khỏe chung của người bệnh.

Loạn khuẩn đường ruột xảy ra khi có sự phát triển quá mức của vi khuẩn ruột non, thường do những thay đổi về cấu trúc ruột hoặc chức năng động vật của hệ thống tiêu hóa, cũng có thể do thiếu axit dạ dày. Tình trạng này có thể dẫn đến hấp thu kém các vitamin và chất béo, gây suy dinh dưỡng.

---

Loạn khuẩn đường ruột là gì?

Loạn khuẩn đường ruột sảy ra khi có sự gia tăng bất thường về tổng thể vi khuẩn trong ruột non, đặc biệt là các loại vi khuẩn không phổ biến trong hệ thống tiêu hóa. Tình trạng bệnh lý này còn được gọi là hội chứng quai ruột mù (hội chứng quai mù).

Thường xảy ra sau một ca phẫu thuật hoặc khi mắc bệnh, loạn khuẩn đường ruột là kết quả của chậm di chuyển thức ăn và chất thải trong đường tiêu hóa, cung cấp môi trường phát triển cho vi khuẩn. Sự tăng sinh vi khuẩn thường gây ra tiêu chảy và có thể dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng và giảm cân.

Ngoài ra, loạn khuẩn đường ruột cũng thường là biến chứng của phẫu thuật dạ dày và cũng có thể phát sinh do các vấn đề cấu trúc hoặc các bệnh lý khác.

Các dấu hiệu và triệu chứng thường thấy của loạn khuẩn đường ruột bao gồm:

• Giảm cảm giác ăn, không cảm thấy ngon miệng
• Đau bụng, buồn nôn
• Có cảm giác đầy hơi
• Cảm thấy căng thẳng và không thoải mái sau khi ăn
• Tiêu chảy
• Giảm cân không rõ nguyên nhân

Những biến chứng có thể xảy ra khi mắc bệnh loạn khuẩn đường ruột bao gồm:

• Kém hấp thu chất béo, carbohydrate và protein: Vi khuẩn trong ruột non, khi phát triển quá mức, có thể phá hủy muối mật cần thiết cho tiêu hóa chất béo, dẫn đến tiêu hóa không hoàn toàn và tiêu chảy. Các sản phẩm của vi khuẩn cũng có thể gây tổn thương niêm mạc ruột non, làm giảm hấp thu carbohydrate và protein.
• Cạnh tranh thức ăn sẵn có: Các hợp chất do vi khuẩn phân huỷ thức ăn ứ đọng có thể gây ra tiêu chảy. Việc phát triển quá mức của vi khuẩn cùng các tác động này có thể dẫn đến suy dinh dưỡng và giảm cân.
• Thiếu hụt vitamin: Vi khuẩn trong ruột non không chỉ cản trở hấp thu vitamin A, D, E và K từ chất béo mà còn cạnh tranh và tiêu thụ vitamin B12 – một loại Vitamin cần thiết cho chức năng thần kinh, giúp sản xuất tế bào máu và DNA. Thiếu hụt vitamin B12 có thể gây ra các triệu chứng như suy nhược, mệt mỏi, ngứa ran và tê ở tay và chân, và trong trường hợp nghiêm trọng, có thể gây rối loạn tâm thần khó phục hồi.
• Loãng xương (yếu xương): Tổn thương ruột do sự phát triển bất thường của vi khuẩn có thể dẫn đến hấp thu canxi kém, dẫn đến các vấn đề về xương, như loãng xương.
• Sỏi thận: Việc giảm hấp thụ hoặc hấp thu canxi kém cũng có thể dẫn đến tình trạng sỏi thận do canxi được bài tiết qua niệu quản.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng Loạn khuẩn đường ruột

Nguyên nhân dẫn đến loạn khuẩn đường ruột có thể bao gồm các yếu tố sau đây:

1. Biến chứng của phẫu thuật bụng: Các thủ thuật như cắt bỏ dạ dày để điều trị bệnh béo phì hoặc cắt bỏ một phần dạ dày để điều trị viêm loét dạ dày tá tràng và ung thư dạ dày có thể gây ra các biến đổi về cấu trúc và chức năng ruột non. Những thay đổi này có thể làm giảm nhu động đẩy thức ăn và chất thải qua ruột non, từ đó tạo điều kiện lý tưởng cho sự phát triển quá mức của vi khuẩn.
2. Vấn đề về cấu trúc ruột non: Mô sẹo (dính ruột) hoặc túi phình mô nhô ra qua thành ruột non (bệnh túi thừa ruột) là những vấn đề cấu trúc xung quanh ruột non có thể gây ra loạn khuẩn. Những điều này làm giảm khả năng nhu động của ruột non và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển không kiểm soát.
3. Bệnh lý mãn tính: Các bệnh như bệnh Crohn, viêm ruột do xạ trị, xơ cứng bì, bệnh celiac, tiểu đường và những tình trạng khác có thể làm suy giảm nhu động đẩy thức ăn và chất thải qua ruột non, tạo điều kiện thuận lợi cho sự sinh sôi của vi khuẩn.

Ruột non là phần dài nhất trong hệ tiêu hóa con người, có chiều dài trung bình khoảng 6,1 mét. Đây là nơi mà thức ăn, dịch tiêu hóa và chất dinh dưỡng hòa lẫn và được hấp thu vào hệ tuần hoàn. Không giống như ruột già (đại tràng) có nhiều vi khuẩn, ruột non bình thường ít vi khuẩn hơn do thức ăn đi qua nhanh và có sự bảo vệ từ mật.

Tuy nhiên, trong loạn khuẩn đường ruột, thức ăn ứ đọng trong ruột non tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển. Vi khuẩn có thể sản sinh độc tố và làm giảm khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng của cơ thể. Không chỉ vậy,  các sản phẩm phân huỷ của vi khuẩn cũng có thể gây ra các triệu chứng như tiêu chảy.

09 Yếu tố khiến nguy cơ mắc Loạn khuẩn đường ruột tăng cao

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc loạn khuẩn đường ruột bao gồm:

1. Phẫu thuật dạ dày để điều trị béo phì hoặc loét dạ dày.
2. Các vấn đề cấu trúc bất thường trong ruột non.
3. Tổn thương trực tiếp đến ruột non.
4. Mắc bệnh lỗ rò giữa hai đoạn ruột.
5. Các bệnh lý như bệnh Crohn, U-Lympho đường ruột hoặc xơ cứng bì liên quan đến ruột non.
6. Tiền sử được xạ trị vùng bụng.
7. Bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường.
8. Bệnh túi thừa của ruột non.
9. Mô sẹo (dính ruột) sau phẫu thuật bụng trước đó.

03 Phương pháp chẩn đoán và xét nghiệm Loạn khuẩn đường ruột 

Để chẩn đoán loạn khuẩn đường ruột, các phương pháp xét nghiệm sau đây thường được áp dụng:

1. Thử nghiệm hơi thở bằng hydro glucose hoặc hydro lactulose: Đây là phương pháp được chỉ định cho những bệnh nhân có các triệu chứng của sự phát triển quá mức của vi khuẩn trong ruột non. Trước khi tiến hành thử nghiệm hơi thở, bệnh nhân cần ngưng sử dụng kháng sinh trong ít nhất 4 tuần, ngưng sử dụng các loại thuốc nhuận tràng và chất kích thích trong ít nhất 1 tuần.
2. Nuôi cấy định lượng dịch ruột: Phương pháp này xác định số lượng vi khuẩn trong dịch ruột và chẩn đoán loạn khuẩn đường ruột khi số lượng vi khuẩn vượt quá 103 khuẩn lạc/mL. Tuy nhiên, để thực hiện phương pháp này, cần phải tiến hành nội soi để lấy mẫu dịch ruột.
3. Kiểm tra đường tiêu hóa và ruột non: Nếu không có sự thay đổi cấu trúc đường ruột do phẫu thuật trước đó, các bác sĩ thường tiến hành một loạt các kiểm tra để xác định các tổn thương hiện có trên đường tiêu hóa và ruột non. Điều này có thể bao gồm chụp CT ruột non hoặc chụp cộng hưởng từ MRI.

Các phương pháp này sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác loạn khuẩn đường ruột và đưa ra phương án điều trị phù hợp cho bệnh nhân.

Phương pháp điều trị hiệu quả cho loạn khuẩn đường ruột

Sử dụng thuốc kháng sinh:

Để điều trị loạn khuẩn đường ruột, việc sử dụng kháng sinh đường uống trong khoảng 10 – 14 ngày là phương pháp chính. Các phác đồ điều trị thông thường bao gồm một hoặc hai trong các lựa chọn sau:

• Amoxicillin / Acid Clavulanic 500mg – uống 3 lần/ngày
• Cephalexin / Cefalexin 250mg – uống 4 lần/ngày
• Sulfamethoxazole / Trimethoprim 160mg/800mg –  uống 2 lần/ngày
• Metronidazole 250mg/500mg – uống 3 hoặc 4 lần/ngày
• Rifaximin / Xachusan 550mg uống 3 lần/ngày

Việc điều trị bằng kháng sinh có thể cần theo chu kỳ dựa trên xu hướng tái phát của triệu chứng và kết quả của các xét nghiệm nuôi cấy và độ nhạy kháng sinh. Tuy nhiên, thay đổi phác đồ kháng sinh có thể gặp khó khăn do sự tồn tại của nhiều loại vi khuẩn khác nhau.

Lưu ý: Đơn thuốc chỉ mang tính tham khảo, các bạn nên đến thăm khám trực tiếp tại bệnh viện để Bác sĩ có thể đánh giá chính xác về tình trạng bệnh lý và kê đơn thuốc chính xác nhất với tình trạng bệnh lý của bạn

Hỗ trợ dinh dưỡng:

Điều chỉnh sự thiếu hụt dinh dưỡng là một phần quan trọng trong điều trị loạn khuẩn đường ruột, đặc biệt là đối với những người có triệu chứng sụt cân nghiêm trọng. Mặc dù suy dinh dưỡng có thể được điều trị, nhưng không phải lúc nào cũng có thể hồi phục hoàn toàn.

Các phương pháp có thể cải thiện tình trạng thiếu hụt vitamin, giảm đau bụng và giúp tăng cân bao gồm:

• Bổ sung dinh dưỡng: Những người mắc loạn khuẩn đường ruột có thể cần tiêm vitamin B12 cũng như bổ sung các loại vitamin uống, calci và sắt. Vì vi khuẩn chủ yếu chuyển hóa carbohydrate thay vì chất béo trong ruột, một chế độ ăn giàu chất béo, ít carbohydrate và giàu chất xơ có thể hữu ích.
• Chế độ ăn không có lactose: Tổn thương ruột non có thể làm mất khả năng tiêu hóa đường sữa (lactose). Trong trường hợp này, cần tránh hầu hết các sản phẩm chứa lactose hoặc sử dụng enzyme lactase giúp tiêu hóa đường sữa.

Phòng ngừa và hạn chế Loạn khuẩn đường ruột

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp hạn chế Loạn khuẩn đường ruột

Để giảm thiểu diễn tiến của bệnh loạn khuẩn đường ruột, một số thói quen sinh hoạt sau đây có thể hữu ích:

Chế độ sinh hoạt:

• Tuân thủ chặt chẽ theo chỉ đạo của bác sĩ trong quá trình điều trị.
• Duy trì lối sống tích cực và lạc quan, giảm thiểu căng thẳng.
• Liên hệ ngay với bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào xảy ra trong quá trình điều trị.
• Thăm khám định kỳ để theo dõi sự tiến triển của bệnh và nhận lời khuyên về phương pháp điều trị phù hợp tiếp theo, đặc biệt khi không có dấu hiệu giảm bệnh.
• Giữ tinh thần lạc quan và chăm sóc tâm lý. Hãy nói chuyện với những người thân thiết, chia sẻ cảm xúc với gia đình, bạn bè, hoặc tìm những hoạt động giúp giảm stress như đọc sách, chăm sóc thú cưng.
• Đảm bảo vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ, đặc biệt là bảo vệ bàn tay từ vi khuẩn.

Chế độ dinh dưỡng:

• Áp dụng chế độ ăn uống FODMAP thấp để hạn chế tiêu thụ các oligosaccharide, disaccharide, monosaccharide và polyol có thể gây kích thích sự phát triển của vi khuẩn. Điều này có thể giúp giảm các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, táo bón và tiêu chảy.
• Các thực phẩm thấp FODMAP bao gồm: thịt, cá, trứng, bánh quy không chứa gluten, yến mạch, ngũ cốc không đường, bông cải xanh, rau xanh lá, cà rốt, gạo/mì không chứa gluten, quả ô liu, đậu phộng, khoai tây, bí ngô, hạt quinoa, và một số loại trái cây như việt quất, nho, cam và dâu tây.
• Tránh các thực phẩm FODMAP cao như: siro ngô nhiều fructose, nước ngọt, tỏi, hành, măng tây, bí nghệ, súp lơ trắng, atisô, đậu, táo, trái cây sấy, lạp xưởng, sữa chua có hương vị, kem, ngũ cốc ngọt, lúa mạch, và đậu Hà Lan.

Các thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng này có thể giúp bạn kiểm soát và cải thiện tình trạng loạn khuẩn đường ruột một cách hiệu quả.

06 Phương pháp phòng ngừa loạn khuẩn đường ruột

Để ngăn ngừa bệnh Loạn khuẩn đường ruột, có một số biện pháp đơn giản và hiệu quả như sau:

1. Điều chỉnh chế độ sinh hoạt và ăn uống:
   • Ăn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa và giàu chất dinh dưỡng, hạn chế ăn nhiều chất béo, đồ chua, và thực phẩm cay nóng.
   • Đảm bảo uống đủ nước mỗi ngày để duy trì độ ẩm cần thiết cho cơ thể.
2. Vệ sinh an toàn thực phẩm:
   • Luôn kiểm tra xuất xứ và hạn sử dụng của thực phẩm trước khi sử dụng.
   • Bảo quản thực phẩm đúng cách và tránh tiếp xúc với thực phẩm thô, không sạch hoặc không đảm bảo vệ sinh.
3. Loại bỏ các chất kích thích:
   • Tránh sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, ma túy, rượu bia, vì chúng có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và hệ thống tiêu hóa.
4. Tuyệt đối không sử dụng thuốc kháng sinh khi chưa có chỉ định của Bác sĩ
   • Thuốc kháng sinh chỉ nên sử dụng khi có sự chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý sử dụng để ngăn ngừa bệnh mà không có hướng dẫn y tế chính thức.
5. Chăm sóc vệ sinh cá nhân:
   • Thường xuyên rửa tay sạch sẽ, đặc biệt là trước khi chuẩn bị thực phẩm và sau khi đi vệ sinh để ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn.
6. Bổ sung các loại men tiêu hóa hoặc men vi sinh
   • Bổ sung lợi khuẩn và men tiêu hoá nhằm duy trì sự cân bằng sinh học trong đường ruột, hỗ trợ quá trình tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc các vấn đề về đường ruột.

Các biện pháp trên sẽ giúp cơ thể duy trì sự cân bằng và phòng ngừa các vấn đề liên quan đến Loạn khuẩn đường ruột một cách hiệu quả.

---

Thông tin chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Cổ phần Chăm sóc sức khỏe Đường ruột Việt Nam

• Địa chỉ: 22 ngách 1 Ng 111 Nguyễn Xiển, Hạ Đình, Thanh Xuân, Hà Nội 100000 (xem chỉ đường)
• Hotline: 1900.1040 – 0911.22.4444
• Email: info@suckhoeduongruot.com
• Fanpage: www.facebook.com/Drruot.vn
• YouTube: https://youtube.com/@tinhbotkhangdr.ruotvietnam