05 tác động của hệ vi sinh vật đường ruột tới cơ thể

Cơ thể con người chứa hàng tỷ vi sinh vật, bao gồm nấm, vi khuẩn và virus. Trong số này, hệ vi sinh vật đường ruột đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Những vi sinh vật này không chỉ hỗ trợ hệ tiêu hóa mà còn có ảnh hưởng sâu rộng đến hệ miễn dịch, cân nặng, sức khỏe tim mạch và nhiều khía cạnh khác của sức khỏe.

Sự cân bằng của hệ vi sinh vật đường ruột là yếu tố then chốt để duy trì sức khỏe tốt. Những yếu tố như chế độ ăn uống, lối sống và việc sử dụng kháng sinh có thể làm xáo trộn sự cân bằng này, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe. Do đó, việc chăm sóc và duy trì hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh là rất quan trọng trong việc bảo vệ và cải thiện sức khỏe toàn diện.

---

Tổng quan về hệ vi sinh vật đường ruột

Vi khuẩn, Virus, nấm và các dạng sống cực nhỏ khác, được gọi chung là vi sinh vật, tồn tại với số lượng khổng lồ không chỉ ở trên da mà còn ở bên trong ruột của con người. Đặc biệt, hầu hết các vi sinh vật trong đường ruột tập trung ở manh tràng; một phần của ruột già, tạo thành hệ vi sinh vật đường ruột.

Trong số các vi sinh vật, vi khuẩn là nhóm được nghiên cứu nhiều nhất. Trên thực tế, số lượng tế bào vi khuẩn trong cơ thể người vượt trội so với tế bào người, với khoảng 40 nghìn tỷ tế bào vi khuẩn so với 30 nghìn tỷ tế bào người. Hệ vi sinh vật đường ruột bao gồm tới 1.000 loài vi khuẩn khác nhau, mỗi loài đóng vai trò quan trọng và đa dạng trong việc duy trì sức khỏe con người.

Ngoài các vi khuẩn có lợi, cũng có một số vi sinh vật trong đường ruột có thể gây bệnh. Tổng khối lượng của hệ vi sinh vật đường ruột có thể đạt từ 1 đến 2 kg, tương đương với trọng lượng của bộ não con người. Chúng kết hợp và hoạt động như một cơ quan phụ trong cơ thể, đóng góp quan trọng vào sức khỏe tổng quát, bao gồm tiêu hóa, hệ miễn dịch, và nhiều khía cạnh khác.

Các bạn có thể tìm hiểu thêm về những điều cần biết về Hệ vi sinh vật đường ruột TẠI ĐÂY

Tác động của hệ vi sinh vật đường ruột tới cơ thể

Con người đã tiến hóa để chung sống với các vi sinh vật đường ruột trong hàng triệu năm. Trong suốt quá trình này, hệ vi sinh vật đường ruột đã đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng sinh lý của cơ thể. Thực tế, nếu không có hệ vi sinh vật này, sự tồn tại của con người sẽ gặp nhiều khó khăn.

Hệ vi sinh vật đường ruột bắt đầu ảnh hưởng đến cơ thể con người ngay từ lúc sinh ra. Lần đầu tiên một người tiếp xúc với vi sinh vật là khi đi qua ống sinh của người mẹ. Tuy nhiên, một số bằng chứng mới đây cho thấy trẻ sơ sinh có thể tiếp xúc với vi sinh vật ngay từ khi còn trong bụng mẹ.

Khi một đứa trẻ lớn lên, hệ vi sinh vật đường ruột trở nên đa dạng hơn. Sự đa dạng này có liên quan mật thiết đến sức khỏe tổng thể. Thực phẩm mà con người tiêu thụ hàng ngày có tác động đáng kể đến sự đa dạng của vi sinh vật đường ruột. Khi hệ vi sinh vật này phát triển, nó ảnh hưởng đến cơ thể theo nhiều cách:

• Tiêu hóa sữa mẹ: Các vi khuẩn đầu tiên phát triển trong ruột của trẻ sơ sinh, chủ yếu là Bifidobacteria, giúp tiêu hóa các loại đường có trong sữa mẹ, quan trọng cho sự phát triển của trẻ.
• Tiêu hóa chất xơ: Một số vi khuẩn có chức năng tiêu hóa chất xơ, tạo ra các axit béo chuỗi ngắn và có tác động rất lớn đối với sức khỏe đường ruột. Chất xơ giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường, thừa cân, bệnh tim và ung thư.
• Kiểm soát hệ thống miễn dịch: Hệ vi sinh vật đường ruột giao tiếp với các tế bào miễn dịch, giúp kiểm soát phản ứng của cơ thể đối với sự nhiễm trùng.
• Kiểm soát sức khỏe não bộ: Nhiều nghiên cứu cho thấy hệ vi sinh vật đường ruột có ảnh hưởng đáng kể đến hệ thống thần kinh trung ương, nơi kiểm soát các chức năng của não bộ.

Hệ vi sinh vật đường ruột đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe và sự cân bằng sinh lý của cơ thể, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh quan trọng từ tiêu hóa, miễn dịch đến chức năng não bộ.

1- Hệ vi sinh vật đường ruột có tác động lớn đến sức khỏe đường ruột

Hệ vi sinh vật đường ruột có sự ảnh hưởng to lớn đến sức khỏe của đường ruột. Nó đóng vai trò quan trọng trong nhiều vấn đề liên quan đến hệ tiêu hoá như bệnh viêm ruột (IBD) và hội chứng ruột kích thích (IBS).

Các triệu chứng như đầy hơi, đau bụng và chuột rút mà những người bị hội chứng ruột kích thích (IBS) gặp phải thường được giải thích bởi sự mất cân bằng hệ vi sinh vật trong ruột. Các vi khuẩn đường ruột sản sinh nhiều khí và các hoá chất khác, góp phần gây ra những triệu chứng này ở ruột.

Mặc dù vậy, các vi sinh vật có lợi trong đường ruột cũng có khả năng cải thiện sức khỏe hệ tiêu hoá. Các loại vi khuẩn như Lactobacilli và Bifidobacteria, có mặt trong men vi sinh và sữa chua, có thể giúp bảo vệ lớp niêm mạc ruột và ngăn ngừa hội chứng rò rỉ ruột (LGS).

Ngoài ra, những vi khuẩn có lợi này còn có khả năng ngăn chặn vi khuẩn gây bệnh gắn kết với niêm mạc ruột. Thực tế cho thấy sử dụng men vi sinh có chứa Lactobacilli và Bifidobacteria có thể giảm các triệu chứng khó chịu của IBS.

2 – Hệ vi sinh vật đường ruột tác động tới sức khỏe tim mạch

Nghiên cứu gần đây trên 1.500 người đã chỉ ra rằng hệ vi sinh vật đường ruột có thể thúc đẩy sự gia tăng của cholesterol HDL (hay còn gọi là cholesterol tốt) và các chất béo trung tính có lợi cho sức khỏe tim mạch. Tuy nhiên, những vi sinh vật đường ruột không lành mạnh có thể đóng vai trò trong việc sản sinh trimethylamine N-oxide (TMAO), một chất hóa học có thể dẫn đến tắc nghẽn động mạch và các biến chứng như đau tim và đột quỵ.

Trích nguồn: Gut Microbiome and Its Impact on Cardiovascular Health: A Review
Tạp chí: Nutrients Tác giả: Fan, Y., et al. Năm xuất bản: 2019
Kết luận: Nghiên cứu này tổng hợp dữ liệu từ nhiều nghiên cứu khác nhau và cho thấy rằng hệ vi sinh vật đường ruột có thể ảnh hưởng đến mức độ cholesterol và các chất béo khác trong máu. Một số vi khuẩn đường ruột có thể giúp tăng cholesterol HDL (“tốt”) và giảm cholesterol LDL (“xấu”). Tuy nhiên, những vi khuẩn đường ruột khác có thể thúc đẩy sự sản xuất TMAO, một chất hóa học có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Một số vi khuẩn trong hệ vi sinh vật đường ruột có khả năng chuyển đổi các chất dinh dưỡng như choline và L-carnitine từ các nguồn thực phẩm động vật, như thịt đỏ, thành TMAO, tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Tuy nhiên, các loại vi khuẩn có lợi như Lactobacilli có thể giúp giảm cholesterol xấu (LDL) khi được sử dụng dưới dạng probiotic, có lợi cho sức khỏe tim mạch. Những nghiên cứu này nhấn mạnh vai trò quan trọng của hệ vi sinh vật đường ruột trong sự duy trì và cải thiện sức khỏe tim mạch của con người.

3 – Hệ vi sinh vật đường ruột tác động tới khả năng kiểm soát mức đường huyết

Hệ vi sinh vật đường ruột có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát mức đường huyết, đặc biệt là trong ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2.

Nghiên cứu gần đây trên 33 trẻ sơ sinh có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 do yếu tố di truyền đã cho thấy sự giảm đột ngột về đa dạng của hệ vi sinh vật đường ruột trước khi căn bệnh này phát triển. Đồng thời, các chuyên gia cũng phát hiện rằng mức độ của các vi sinh vật đường ruột có hại đã tăng lên trước khi bệnh tiểu đường tuýp 1 bùng phát ở những trẻ em này.

Trích nguồn: Microbial Diversity and Composition of the Infant Gut Microbiome and Risk of Type 1 Diabetes
Tạp chí: Diabetes Care Tác giả: Noble, L. M., et al. Năm xuất bản: 2017
Kết luận: Nghiên cứu này theo dõi hệ vi sinh vật đường ruột của 33 trẻ sơ sinh có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 và phát hiện thấy sự giảm đa dạng vi sinh vật đáng kể trước khi phát bệnh.

Bên cạnh đó, những bằng chứng cũng cho thấy rằng, mức đường huyết có thể khác nhau đáng kể giữa các cá nhân dù họ tiêu thụ cùng một loại thực phẩm. Sự khác biệt này được giải thích bởi hoạt động của các loại vi sinh vật trong đường ruột, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng.

4 – Hệ vi sinh vật đường ruột tác động đến sức khỏe não bộ

Hệ vi sinh vật đường ruột không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của não bộ mà còn mang đến nhiều lợi ích khác nhau cho nó. Các vi sinh vật đường ruột có khả năng sản xuất các chất hóa học quan trọng cho não, được gọi là chất dẫn truyền thần kinh. Ví dụ, serotonin – một chất dẫn truyền thần kinh chống trầm cảm – được tổng hợp chủ yếu trong ruột. Kết nối vật lý giữa ruột và não thông qua hàng triệu dây thần kinh cho phép hệ vi sinh vật đường ruột ảnh hưởng đến sức khỏe não bộ bằng cách điều khiển các thông điệp gửi đến não.

Theo các chuyên gia, những người mắc các rối loạn tâm lý thường có sự khác biệt trong hệ vi sinh vật đường ruột so với những người khỏe mạnh. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của hệ vi sinh vật đường ruột đối với sức khỏe của não bộ và tầm ảnh hưởng rộng lớn mà nó có thể mang lại.

5 – Hệ vi sinh vật đường ruột tác động đến trọng lượng cơ thể

Hệ vi sinh vật đường ruột có mối liên hệ sâu sắc với trọng lượng cơ thể, ảnh hưởng đến sự cân bằng của cơ thể con người.

Trong đường ruột của bạn, tồn tại hàng ngàn loại vi khuẩn khác nhau, đa số đều có ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, sự mất cân bằng giữa các vi khuẩn có lợi và vi khuẩn không lành mạnh, gọi là mất cân bằng hệ vi sinh, có thể dẫn đến tăng cân. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các hệ vi sinh vật đường ruột có sự khác biệt đáng kể giữa các cặp song sinh có trạng thái sức khỏe khác nhau, với một trong số họ bị béo phì.

Sự khác biệt này cho thấy rằng môi trường đường ruột không chỉ do yếu tố di truyền quyết định. Trong thực tế hiện nay, việc sử dụng men vi sinh đã được nhiều người ưa chuộng như một biện pháp hỗ trợ cho hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh và có thể hỗ trợ trong việc kiểm soát cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy, tác dụng giảm cân của men vi sinh là khá hạn chế, chỉ giảm được ít hơn 1 kg trọng lượng cơ thể.

Tìm hiểu thêm bài viết: Lợi khuẩn đường ruột – Bí quyết cho sức khỏe tiêu hóa

10 cách để cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột

Để cải thiện hệ vi sinh vật đường ruột của bạn, bạn có thể áp dụng một số phương pháp sau đây:

1. Tiêu thụ nhiều loại thực phẩm khác nhau: Đa dạng hóa chế độ ăn giúp xây dựng một hệ vi sinh vật đường ruột phong phú. Các loại đậu, trái cây giàu chất xơ và những thực phẩm thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn Bifidobacterium đều có lợi.
2. Ăn các thực phẩm lên men: Dưa cải bắp, sữa chua và nấm sữa Kefir chứa nhiều vi sinh vật có lợi như Lactobacilli, giúp giảm số lượng vi khuẩn gây hại trong ruột.
3. Hạn chế tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo: Một số nghiên cứu cho thấy aspartame có thể kích thích sự phát triển của vi khuẩn gây hại như Enterobacteriaceae, làm tăng lượng đường huyết.
4. Ăn nhiều thực phẩm giàu prebiotic: Prebiotic là chất xơ giúp kích thích sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong đường ruột. Chuối, atiso, yến mạch, măng tây và táo là các nguồn giàu prebiotic.
5. Cho trẻ bú sữa mẹ ít nhất 6 tháng: Việc bú sữa mẹ giúp phát triển nhiều vi khuẩn Bifidobacterium, quan trọng cho hệ vi sinh vật đường ruột của trẻ nhỏ.
6. Ăn ngũ cốc nguyên hạt: Ngũ cốc nguyên hạt chứa nhiều chất xơ và carbs lành mạnh, giúp giảm cân và ngăn ngừa các bệnh lý như tiểu đường và ung thư.
7. Thực hiện chế độ ăn kiêng dựa trên thực vật: Ăn chay có thể giúp giảm vi khuẩn gây bệnh như E.coli, cũng như giảm cholesterol xấu và chứng viêm.
8. Tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu polyphenol: Polyphenol trong trà xanh, rượu vang đỏ, dầu ô liu, sô cô la đen và ngũ cốc nguyên hạt kích thích sự phát triển của vi khuẩn có lợi trong đường ruột.
9. Uống bổ sung probiotic: Vi khuẩn sống giúp khôi phục đường ruột sau khi bị rối loạn sinh học.
10. Chỉ sử dụng thuốc kháng sinh khi cần thiết: Cân nhắc sử dụng thuốc kháng sinh chỉ khi cần thiết để tránh tác động tiêu cực đến hệ vi sinh vật đường ruột.

Những cách này không chỉ giúp cải thiện sức khỏe đường ruột mà còn hỗ trợ tổng thể sức khỏe của cơ thể.

---

Thông tin chi tiết xin vui lòng liên hệ:

Công ty Cổ phần Chăm sóc sức khỏe Đường ruột Việt Nam

• Địa chỉ: 22 ngách 1 Ng 111 Nguyễn Xiển, Hạ Đình, Thanh Xuân, Hà Nội 100000 (xem chỉ đường)
• Hotline: 1900.1040 – 0911.22.4444
• Email: info@suckhoeduongruot.com
• Fanpage: www.facebook.com/Drruot.vn
• YouTube: https://youtube.com/@tinhbotkhangdr.ruotvietnam